10 mythes over parkeren

Eén van de grootste heilige huisjes in de mobiliteitswereld is PARKEREN. Meestal heeft men het dan enkel over AUTOparkeren. Want er is natuurlijk een groot “probleem”. Stel je voor dat we onze auto niet “kwijt” kunnen! Stel je voor dat we een paar EUR zouden moeten betalen als we openbare ruimte gebruiken!

Er doen veel misverstanden en vooral mythes de ronde. Graag wil ik proberen er enkele te ontkrachten. Laat ons het debat over parkeren minder emotioneel en vooral met juiste argumenten voeren. Hier gaan we…

“1. Gratis parkeren helpt handelaars”

Het klinkt zo simpel dat het juist lijkt. Veel mensen zijn het er ook mee eens. Wie betaalt er graag als je iets ook gratis zou kunnen gebruiken? Politici springen op de kar. Geef toe, dat is toch wat “de mensen” willen? En als we onze handelaars ermee kunnen helpen, dan moeten we in deze Corona-crisistijden alles doen om dit mogelijk te maken.

Als je aan mensen zou vragen of ze minder belastingen willen betalen, zou je waarschijnlijk hetzelfde resultaat krijgen. Maar als je hen dan vraagt of ze het zien zitten om een groter deel van de gezondheidskosten zelf te dragen of graag minder pensioen zouden ontvangen, dan kantelt de discussie. Zo is het ook met parkeren.

Maar er is meer. Parkeergeld wordt ook gevraagd om te vermijden dat bezoekers of inwoners de hele dag op de meest centrale plaatsen hun auto voor langere tijd achterlaten. Daar zijn handelaars niet mee gebaat, want ze hopen net op meer “rotatie”.

Het is dan ook logisch dat parkeren op de meest centrale plaatsen, die vaak ook schaars zijn, wat duurder is.  Waar de vraag het grootst is, stijgt de prijs. Dat is een algemeen aanvaard economisch principe.

“2. Er zijn te weinig parkeerplaatsen”

Het wordt vaak gezegd, maar eigenlijk is de situatie eerder: “ik vind soms geen plaats om mijn auto te parkeren”. Op piekmomenten zal dat ongetwijfeld wel eens het geval zijn. Parkeertellingen zijn een goede manier om een zicht te krijgen op de werkelijke toestand. Vaak zal dan blijken dat er op de meeste momenten genoeg parkeerplaatsen beschikbaar zijn. Als parkeerruimte enkel op piekmomenten wordt berekend, dan staat gedurende 80% van de tijd 80% van de plaatsen leeg. Die ruimte is er bovendien gewoon niet. Tijdens piekmomenten zullen mensen iets verder moeten parkeren, of te voet of met de fiets komen als ze dat kunnen. Als je in een kleine stad als Halle op borden ziet staat dat er meer dan 1.000 autoparkeerplaatsen in het centrum zijn (waarvan een flink deel “gratis”…) dan kan je je afvragen: “wanneer is het een keer genoeg?”.

“3. De meeste klanten komen met de auto”

Dit is een hardnekkig misverstand dat in de hoofden van heel wat handelaars leeft. Uit meerdere studies en bevragingen blijkt dit niet te kloppen. Er is een opmerkelijk verschil wanneer men dezelfde vraag aan handelaars stelt dan wanneer men dit aan de bezoekers zelf vraagt. Meer mensen dan sommigen denken komen te voet, met de fiets of het openbaar vervoer. En gelukkig maar. Stel je eens voor dat die ook allemaal met de auto zouden komen! Parkeerplaatsen zijn het meeste nodig voor wie van buiten de stad komt. Daarom is het ook logisch om ze vooral aan de stadsrand te voorzien. Pendelbusjes of deelfietsen overbruggen dan de “last mile” als die parkeerrand zich te ver van het centrum bevindt of voor wie niet graag of slechts een beperkte afstand kan stappen. Zo blijft een centrum bereikbaar, aangenaam, levendig en gezond en ontstaat er meer (adem)ruimte.

Men kan ook creatiever met de beschikbare ruimte om gaan. Hoeveel parkeerruimte staat er elke zaterdag aan bedrijven leeg? In Halle tellen we zo meer dan 2.000 parkeerplaatsen. Waarom benutten we deze niet beter?

“4. Niet iedereen kan fietsen of stappen”

Dit is in feite geen mythe, maar wel degelijk waar. De mythe is vooral dat dit argument vaak gebruikt wordt door mensen die dat wel kunnen. Als je hen dan vraagt hoe het zou zijn om het stadscentrum met de auto enkel toegankelijk te maken voor wie slecht te been of minder mobiel is, dan wordt het stil. Trouwens, andersvaliden moeten meestal niet betalen voor een parkeerplaats in het centrum. En da’s maar goed ook. Zou het niet kunnen dat we te veel aan ons “gemak” vasthouden? Dat we snel en met weinig moeite met onze auto tot aan de deur van elke winkel willen kunnen? Met dat graag te willen is weinig verkeerd, maar het is gewoon niet realistisch. Tenzij we al onze winkels in stadscentra vervangen door baanwinkels of grote shoppingcenters. Is het dat wat we willen?

“5. Fietsers mogen toch ook gratis parkeren”

Als je een plek vindt om je fiets veilig te stallen is dat meestal gratis. En da’s maar goed ook, want wie de fietst neemt, gebruikt zelfs met 1,5 m gezondheidsafstand, 15x minder ruimte dan wie voor de auto kiest. Op 1 autoparkeerplaats passen 8 fietsen. In feite zou je fietsers dus extra moeten belonen omdat ze met de fiets komen.

Moet fietsparkeerruimte dan altijd en overal gratis zijn? Wellicht niet. Overdekte en bewaakte fietsenstallingen kosten ook heel wat geld. Een goed voorbeeld halen we uit Nederland, waar in sommige stations de fiets 24 uur gratis mag blijven staan. Wie er langer parkeert, betaalt parkeergeld. Logisch toch?

“6. Als parkeren gratis is, komen er meer klanten”

Daarover zijn er in binnen-en buitenland heel wat studies beschikbaar en ook dat blijkt vooral de perceptie van handelaars te zijn. Wie besluit er om naar een centrum te rijden enkel omdat het parkeren er gratis is? Parkeren is een weerstandsfactor, geen attractiefactor. Ja maar, hoe lager de weerstand, hoe beter toch, horen we dan zeggen. Toch blijkt het meestal niet de reden te zijn als klanten wegblijven.

Uiteraard moet parkeergeld redelijk blijven. Parkeren moet geen voorrecht voor de allerrijksten worden. We zitten niet te wachten op 10 EUR per uur zoals in sommige Amerikaanse steden. Toch zien we dat er in steden waar parkeren duur is, het meeste volk rondloopt. Daar wil iedereen naartoe, hoe gek het ook klinkt. Winkelen in een stadscentrum moet dus vooral leuk zijn. Ruimte om te kuieren, pleintjes met terrassen, een divers en creatief winkelaanbod enz. Merk je op dat “veel (gratis) parkeerruimte” die eerste twee elementen in de weg staat?

“7. Parkeren op straat is mijn recht”

Als je er niet voor wil betalen, is het dat zeker niet. Parkeerruimte is allesbehalve gratis maar kost geld, veel geld.  Als je de prijs van de grond, de prijs van verharding en inrichting en onderhoud samentelt kost 10m2 op straat zo’n 4.000 EUR. Als je dat afschrijft op 20 jaar, kom je al gauw aan 200 EUR per jaar. Een “gratis” bewonerskaart is in feite een privatisering van openbaar domein en een jaarlijkse subsidie aan de autobezitter. Iemand moet de kosten betalen en is het dan niet fair dat de gebruiker deze zelf betaalt? Wie een garage huurt of er één in zijn huis heeft, betaalt daar ook voor, toch?

Ingerichte parkeerruimtes bovengronds zijn nog duurder, omdat ze meer ongebruikte ruimte om in- en uit te parkeren nodig hebben. Ruw geschat kom je aan 500 EUR per jaar per plaats. De ondergrondse parkings spannen de kroon. De investeringskosten lopen op tot 40.000 EUR per plaats. Op 20 jaar is dat dus 2.000 EUR per jaar + exploitatiekosten. Om die kosten terug te verdienen moeten uitbaters minstens 2 EUR per uur vragen (gemiddelde bezetting 50% voor 300 dagen per jaar) gewoon om uit de kosten te komen. Enkel in grote steden met een goede bezettingsgraad en vrij hoge prijzen is dit rendabel te krijgen. Tenzij men natuurlijk en deel van de kosten op alle burgers hoopt te kunnen afwentelen.

“8. Met pak en zak met de fiets of te voet, dat gaat toch niet?”

Laat ons eens de test doen om in de koffer van 100 geparkeerde auto’s te gaan kijken hoeveel pakken en zakken klanten mee naar huis nemen en dan kijken of die niet in een caddy of een fietstas passen. Niet iedereen koopt elke keer bakken bier of een groot elektrisch toestel. Bovendien zijn daar andere oplossingen voor zoals bvb. thuisleveringen met bakfietsen of elektrische auto’s. En nu eindelijk ook lokale handelaars e-commerce aan het ontdekken zijn, is een stadswebshop een prima idee om klanten niet langer te laten zeulen met veel boodschappen.

“9. Mensen die met de auto komen zijn betere klanten”

Fietsers zijn klanten die vooral lokaal kopen. Ze gaan verhoudingsgewijs minder vaak naar grote shoppingcenters buiten de stad, want die zijn alleen met de auto bereikbaar. Ze kopen per keer minder, maar ze komen vaker naar de winkels en zijn trouwere klanten. Het is dan ook vreemd dat men niet de rode loper voor hen uitrolt. Een goede fietsenstalling dicht bij de winkel is alvast een goede aanmoediging. Ook stappers verdienen een aanmoediging. Wie door een stadscentrum stapt, ontdekt en proeft meer dan wie er enkel met de auto naar toe rijdt.

“10. We moeten de vraag volgen”

Deze laatste mythe is er één die politici van onze steden en gemeenten helaas nog vaak hanteren. Ze voelen de druk van een deel van hun kiezers of een deel van de handelaars om toch maar meer (auto)parkeerplaatsen te creëren, liefst natuurlijk zo goedkoop mogelijk op zelfs “gratis”. Dat wordt steeds moeilijker, want de ruimte is vol en ondergronds parkeren inrichten is ontzettend duur. Elk vrij hoekje voor stilstaande auto’s proberen te reserveren is een doodlopende weg. Er kan veel meer met openbare ruimte gedaan worden en wie het geprobeerd heeft, weet dat het achteraf meestal goed uitpakt. Er ontstaan ineens leuke pleinen en tot de verbazing van wie eerder protesteerde, begint een stad of dorp ineens meer te “leven”.

In plaats van de vraag proberen te volgen, kan een bestuur er beter voor kiezen om het aanbod te sturen. Dat is een essentiële voorwaarde om te kunnen spreken van een duurzaam parkeerbeleid. Autoparkeerplaatsen vervangen door fietsparkeerplaatsen verhoogt de totale parkeercapaciteit. Door prijszetting en door de maximale parkeertijd te beperken wordt schaarse ruimte beter benut en als gevolg daarvan passen mensen zich aan. De bereikbaarheid verhoogt voor iedereen, er komt meer ruimte en onze centra worden een aangenamer plek waar mensen graag verblijven en naar toe komen. Dan geeft men handelaars in onze dorpen en steden een toekomst in plaats van enkel een verleden. Worden we daar niet allemaal beter van?