De snelle elektrische fiets, oftewel speedpedelec, is de laatste dagen niet uit het nieuws te branden. Een “fake news” bericht stak het vuur aan de lont. Iemand met een speed pedelec zou tegen een andere fietser aangebotst zijn en was overleden. Journalisten kennen blijkbaar niet het verschil tussen een speed pedelec en een gewone elektrische fiets en dus leidde dit fout bericht al gauw een eigen leven. Tot de weduwe van de overleden fietser zwaar geschokt diezelfde media moest gebruiken om dit recht te zetten. Maar intussen was de polemiek gestart; snelle elektrische fietsen zouden een gevaar zijn voor zichzelf en anderen en moesten verbannen worden van het fietspad.
Weg van het fietspad
In Nederland, het fietsland bij uitstek, is het sedert 1 juli al zover. Speedpedelecs mogen niet meer op het fietspad en moeten zich mengen met het gemotoriseerd verkeer op de rijbaan. Op Twitter verscheen vandaag het bericht van een gebruiker van een snelle elektrische fiets die dit toch te gevaarlijk vond en daarbij besloten had zijn speedpedelec van de hand te doen en terug te kiezen voor de auto. Veiliger voor zichzelf, tenminste dat denkt hij, maar zeker niet voor anderen. En waarschijnlijk ook niet de bedoeling van de wetgever.
In Boechout besloten ze ook een initiatief te nemen en besloten ze om de speedpedelecs niet meer op het fietspad toe te laten. Het Fietsberaad kwam dan weer met een voorstel om een snelheidsbeperking in te voeren van 30 km/uur voor fietsers in een bebouwde kom en op jaagpaden de snelheid op te trekken naar 45 km/u. Speedpedelecs die harder dan 30 km/u willen binnen de bebouwde kom, moeten dan van het fietspad af.
Laat het ons regelen.
Sta me toe al deze regelingen behoorlijk ingewikkeld te vinden. Binnen bebouwde kom zus, buiten bebouwde kom zo, met een speedpedelec van het fietspad binnen bebouwde kom, buiten bebouwde kom wel er op, met een gewone elektrische fiets of niet-elektrische fiets dan weer op het fietspad enzovoort. Mensen kennen vaak nog niet het verschil tussen fietssuggestiestroken en fietspaden, laat staan tussen een gewone en een snelle elektrische fiets. De bedoelingen zijn ongetwijfeld goed, maar een eenvoudige en logische regeling uitwerken voor de vele verschillende situaties ligt niet voor de hand. Denken we maar aan alle soorten fietspaden (dubbelrichting, enkelrichting, afgescheiden, verhoogd, aanliggend), aan de verschillende staten en breedtes van de fietspaden, aan drukke of stille fietspaden, aan jaagpaden… De verschillende types fietsen en daarnaast ook bromfietsen, snorfietsen, scooters en moto’s maken het er ook niet eenvoudiger op.
Handhaving?
Een snelheidsbeperking lijkt op het eerste gezicht logisch, maar de grote vraag is of het wat zal opleveren. Vooreerst laat het zich raden dat handhaving bijzonder moeilijk en ook niet meteen de hoogste prioriteit van de politie zal zijn. Op jaagpaden zijn bvb bromfietsen B of moto’s verboden. Dit is vrij makkelijk te controleren, maar niemand doet het. Het gevolg is dat de fietsers geregeld geconfronteerd worden met hardrijdende en onfris ruikende machines die hen soms aan wel 80 km/uur of meer inhalen of tegemoet komen. Een voorbij zoevende speedpedelec is dan als het ware een verademing, zeker letterlijk.
Gevaarlijk, gevaarlijker, gevaarlijkst
Hoewel er nog weinig cijfers beschikbaar zijn, lezen we her en der dat er meer ongelukken gebeuren met de elektrische fiets. Het grotere gebruik en de hoger leeftijd van heel wat elektrische fietsers speelt ongetwijfeld een rol. Over de speedpedelecs zijn er nog minder gegevens voorhanden. Maar het laat zich raden dat er ook hiermee meer ongelukken gebeuren. Hoe hoger de snelheid, hoe meer kans op ongelukken en hoe zwaarder de gevolgen. Maar zal het verbannen naar de rijbaan het aantal ongelukken en hun gevolgen verminderen? Hoogstwaarschijnlijk niet, wel integendeel. Een speedpedelec kan in theorie 45 km/uur, maar dat is de maximumsnelheid en daar moet de fietser ook nog eens behoorlijk hard voor trappen. De meesten rijden dus trager, tenzij op lange doorlopende trajecten. Op de rijbaan is het snelheidsverschil met de veel grotere auto’s dan ook behoorlijk. Zeker als we weten dat meer dan de helft van de automobilisten harder rijden dan de toegelaten 50 km/uur in de bebouwde kom.
Het snelheidsverschil tussen speedpedelecs en gewone fietsen of ook tussen fietsers en voetgangers kan eveneens behoorlijk hoog zijn als ze dezelfde ruimte delen. Toch zien we nog veel gemengde fiets- en voetpaden en moeten fietsers vaak ook zonder fietspad de rijbaan gebruiken, doodgewoon omdat er geen is. Gevaarlijk? Absoluut, maar dan horen we meteen het excuus dat de fietsinfrastructuur en voetpaden aanpassen een werk van lange adem is. Met de huidige budgetten die de overheid besteed aan bvb fietsinfrastructuur, zo’n 100 miljoen voor gans Vlaanderen, zal het inderdaad een werk van zeer lange adem worden. Wellicht zijn we ergens over 50 jaar klaar…
Niet iedereen is gelijk voor de wet…
Het hele debat heeft verder nog een bijzonder schizofreen uitgangspunt. Elektrische fietsen moeten begrensd worden tot 25 km/uur, speed pedelecs tot 45 km/uur. Sneller is te gevaarlijk, oordeelt men en laat men dus niet toe. Auto’s rijden in een andere categorie. Een Porsche Cayenne, niet zo zeldzaam in het straatbeeld toch, heeft een topsnelheid van 279 km/uur. Met een Audi R8 5.2 FSI Plus quattro kan je tot 330 km/uur racen! Hoe je met zo’n ding 30 km/uur in een zone 30 moet rijden is een raadsel, maar waarom dit soort racemachines toegelaten worden tot de openbare weg is al even onbegrijpelijk. Nergens in ons land mag je sneller dan 120 en aan 80 km/uur heeft een aangereden voetganger of fietsers zo goed als geen overlevingskans. Maar dat is allemaal geen probleem; deze bestuurders moeten blijkbaar niet tegen zichzelf beschermd worden en anderen niet tegen hen.
Ieder zijn verantwoordelijkheid
Fietsers zijn verantwoordelijk voor hun eigen rijgedrag, of het nu om gewone fietsers, elektrische of speed pedelec gebruikers gaat. Dat betekent dat ze hun snelheid moeten aanpassen aan de omstandigheden. Snel waar het kan en veilig is, trager waar eigen en andermans veiligheid dit vereist. Uiteraard steeds met de nodige hoffelijkheid en respect voor andere weggebruikers.
In plaats van nieuwe regels in te voeren, zou de overheid beter haar verantwoordelijkheid nemen en strenger controleren op snelheid in de bebouwde kom en zone 30. De verkeersveiligheid van alle weggebruikers zal er sterk onder verbeteren. En voor de Porsches op de weg, graag zo snel mogelijk een intelligente snelheids assistentie, zodat ze op de openbare weg niet meer blootgesteld worden aan de verleidingen die eerder voorbehouden zouden moeten zijn voor racecircuits. Verder graag alle fietsers op het fietspad, de brommers er af en een flinke boost voor onze fietsinfrastructuur. Want 50 jaar is veel te lang.
A2Bmobility 